afb. Gerard Monté, 4 november 2007
E.R.M. (Ed) Hoffman
Berlicum 5 oktober 1941
Artikelen
| 2014 |
Gids langs werken Jeroen BoschDEN BOSCH - Kunsthistoricus Ed Hoffman uit Den Bosch heeft een handzame gids geschreven over de werken van Jeroen Bosch. In 'Kijken naar Bosch Een ontdekkingsreis langs alle schilderijen' gidst Hoffman zijn lezers langs alle 25 panelen met 38 afbeeldingen van de Bossche schilder.
Redactie | Brabants Dagblad, vrijdag 7 maart 2014
|
|
| 2016 |
Ed HoffmanNacht bij BoschBossche Kringen 6 (2016) 38-41 |
|
| 2018 |
Ed HoffmanKunst : Bruegel en Bosch 1Bossche Kringen 6 (2018) 28-31 |
|
| 2019 |
Ed HoffmanKunst : Bruegel en Bosch 2Bossche Kringen 6 (2018) 38-42 |
|
| 2019 |
Ed HoffmanKunst : Bruegel en Bosch 3Bossche Kringen 2 (2019) 53-57 |
|
| 2020 |
Slordigheid over Jheronimus Bosch is gênantOpen brief aan de Commissie van de Canon van Nederland.
Ed Hoffman | Brabants Dagblad, donderdag 2 juli 2020 | Opinie 8
|
|
| 2020 |
Ed HoffmanOnder de Boschboom : Een nuttig kunstuurwerk
Bossche Omroep, woensdag 29 juli 2020 | 5
|
|
| 2022 |
Ed Hoffman beschrijft zijn geluk in Den BoschBosch Geluk. Dat is de titel van het boek van Bosschenaar Ed Hoffman. In de bundel met 54 columns beschrijft hij de liefde voor de stad in verschillende toonaarden. Hoofdrollen worden opgeëist door de Sint-Jan en Jheronimus Bosch.
Brabants Dagblad, vrijdag 11 november 2022 | Regio 3
|
Boeken
| 2007 |
Ed HoffmanJheronimus Bosch : Zijn spiegels, Zijn Verten, Zijn Scheppers, Zijn WerkenJheronimus Bosch Centrum | 's-Hertogenbosch 2007 |
|
| 2014 |
Ed HoffmanKijken naar Bosch : Een ontdekkingsreis langs alle schilderijenStichting Jheronimus Bosch Centrum | 's-Hertogenbosch 2014 | ISBN 90-8162-278-3 |
|
| 2022 |
Ed HoffmanBosch gelukHeinen | 's-Hertogenbosch 2022 | ISBN 94-6465-496-7 |
Bossche Bladen
| 2005 |
Een echte 'Jheronimus Bosch'? : Tien aandachtspuntenVoor de Tweede Wereldoorlog ging de grote kenner Charles de Tolnay uit van 41 door Bosch gepenseelde werken, die de vier eeuwen sinds de dood van de meester overleefd hadden. In 1980 kwam Gerd Unverfehrt, specialist in kopiisten en navolgers van Bosch, tot een aantal van 25. Bij het onderzoek ter gelegenheid van de grote, aan de schilder gewijde, expositie van 2001 in Rotterdam hebben wetenschappers er daar weer twee van geschrapt. Ed Hoffman gaat in dit artikel in op de vraag hoe de lijsten van echte en onechte 'Bosschen' opgesteld worden en beantwoordt de vraag welke criteria er worden aangelegd voordat gesproken kan worden van een echte 'Bosch'. Meestal wordt bij een dergelijk onderzoek naar een tiental punten gekeken.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 3 (2005) 90-96
|
|
| 2005 |
Philips de Schone bezocht 's-Hertogenbosch : vijf eeuwen geledenVijfhonderd jaar geleden, in 1506, stierf de jonge Brabantse hertog Philips de Schone. Hij had de noordelijke hoofstad van zijn hertogdom in ieder geval bezocht in 1481, in 1496, en in 1504/1505. Het aanstaande jubileum is aanleiding om deze bezoeken onder de loep te nemen.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 4 (2005) 125-130
|
|
| 2005 |
Signalementen
Ed Hoffman | Bossche Bladen 4 (2005) 140-141
|
|
| 2006 |
De Kruiswegstaties van Jan Anthony : Twee jongetjes in de Sint-JanDe gewelfde ruimte van de rechterzijbeuk van onze kathedraal verbergt onder de keurige ramen van enkele sacramenten (het doopsel, het vormsel, de eucharistie en de biecht) een reeks duistere kruiswegstaties. Juist het binnenvallende zuidelijke licht hult ze in een donkere schaduw. Op de vijfde statie ontwaren we Simon van Cyrene, die tussen een middeleeuws publiek een lijkbleke Christus gaat helpen het kolossale kruis te dragen. Links en rechts van Simon heeft de schilder twee schattige jongetjes afgebeeld van ongeveer zes en negen jaar.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 1 (2006) 7-11
|
|
| 2006 |
Beeldend kunstenaar Marius de Leeuw : Beschouwingen over leven en werkHoe feestelijk geïllustreerd en kostelijk vormgegeven het onlangs verschenen boek over de Bossche kunstenaar Marius de Leeuw ook is, na lezing rest het wat wrange beeld van een, weliswaar aimabele, maar vooral tragische man.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 1 (2006) 22-23
|
|
| 2006 |
BoekbesprekingGeorgius Macropedius 1487-1558 : Een Brabantse humanist?
Ed Hoffman | Bossche Bladen 4 (2006) 160-162
|
|
| 2007 |
Een canon van de Bossche geschiedenis : Een dertigtal kernmomentenDatgene wat elke Bosschenaar normaal gesproken zou moeten weten over de geschiedenis van zijn stad. Het gaat hierbij niet om een canon die het resultaat is van lange discussies tussen geleerde commissieleden, maar om een persoonlijke proeve die door iedereen door een kritische mangel gehaald mag én moet worden.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 1 (2007) 11-16
|
|
| 2007 |
Een nieuw plein voor de Stad: Jeroen BoschpleinDe ‘Tijdreiziger’ koos dit jaar voor het thema ‘straten en pleinen’. Sedert jaar en dag schenkt ‘Bossche Bladen’ al aandacht aan dit thema. Ook nu ontbreekt Marcel van der Heijden niet met zijn rubriek ‘De Straat’ en in deze aflevering worden, evenals in het vorige nummer van ons tijdschrift, de schijnwerpers gericht op een plein. In het maartnummer was het een verdwenen plein, nu een gloednieuw plein!
Ed Hoffman | Bossche Bladen 2 (2007) 66-68
|
|
| 2007 |
Boekbespreking : Acht Bossche kunstenaars : De schildersfamilie SlagerSinds 1874 gaf Pieter Marinus Slager (1841-1912) les aan de ‘Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten’ in ’s-Hertogenbosch. Hoewel hij een bekwaam portretschilder was, had hij het als arme, niet-Brabantse, protestant in de door roomsen en deftige liberalen beheerste provinciestad hard te verduren. Met zijn grote gezin van tien kinderen was het permanent sappelen geblazen. Niet bepaald een uitgangspunt om de vleugels als kunstenaar uit te slaan. Dat was jammer, want bij het lezen en bekijken van het onlangs onder auspiciën van het Bossche Prentenmuseum verschenen kloeke boek ‘Acht Bossche kunstenaars en een museum’, krijg je de indruk dat deze oudste van de Slagers de meest getalenteerde was, en dat het daarna langzaam bergaf is gegaan tot en met de laatste telg van de schilderende familie, Tom (1918-1994).
Ed Hoffman | Bossche Bladen 3 (2007) 97-98
|
|
| 2007 |
Een Laatste Oordeel? : Nieuw raam in de Sint-JanTe voet op weg langs de route naar Santiago de Compostella bereikte ik op een avond in het zuiden van de Auvergne: Conques. Na een halsbrekende afdaling stond ik opeens, doodmoe, voor de drempel van een grootse Romaanse abdijkerk. Boven de centrale toegangspoort, boven de ingang naar dit Godshuis, is daar als een finale waarschuwing het Laatste Oordeel uitgehouwen. Een grote boertige Christus leidt er met twee grove werkmanshanden het verkeer der zielen de eeuwigheid in: met zijn rechter wijst hij de zaligen de hemelpoort en met zijn linker de verdoemden de hel. Het reusachtige reliëf, honingkleurig oplichtend in de westelijke avondzon, pepert de vermoeide pelgrim, vóór hij het Godshuis betreedt, nog één keer in, dat hij zelf verantwoordelijk is voor de gang van zijn levensweg.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 3 (2007) 99-101
|
|
| 2008 |
Raadsels rond werk Jheronimus Bosch : Het altaar van de Lieve VrouwebroederschapJohannes de Doper en Johannes de Evangelist hoorden in de Middeleeuwen tot de belangrijkste heiligen van de Katholieke Kerk. Ook in en rond onze basiliek van Sint-Jan speelden de twee een grote rol. Omdat er van de hand van Jheronimus Bosch schilderingen van zowel De Doper als van De Evangelist bewaard zijn gebleven, is het interessant om te bekijken of beide paneeltjes wellicht door de meester voor onze Sint-Jan, en met name voor het altaar van de beeldsnijder Van Wesel in de toenmalige kapel van de Lieve Vrouwebroederschap, geschilderd zijn.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 1 (2008) 26-31
|
|
| 2008 |
Boekbesprekingen : De Loet : Een prachtig boek!‘Op 1 mei begon de beschieting’. Deze eerste zin van het boek ‘De Loet, 650 jaar stedelijke geschieden is’ maakt direct duidelijk, dat hier met Jan van Oudheusden een echte verteller aan het woord is.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 3 (2008) 113-115
|
|
| 2009 |
Een kans voor de Sint-Jan : De buitenzijden van het LijdensaltaarLangzaam sluipt de restauratie rond de kathedraal. Onlangs is het zuidertransept omsingeld, en werd het enige middeleeuwse altaar van de Sint-Jan, het zogenaamde Lijdensaltaar, ter bescherming naar de noordkant van de kooromgang verplaatst. Voor Ed Hoffman aanleiding om over de presentatie van dit altaar te filosoferen.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 3 (2009) 102-105
|
|
| 2010 |
Christoffel in Den Bosch : Een noodhelper in beeldDe betekenis van de heilige Christoffel in het dagelijkse leven wordt niet altijd goed begrepen. Ed Hoffman heeft het uitgezocht en gaat in dit artikel voorts in op de afbeeldingen van Christoffel die in Den Bosch aan te treffen zijn.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 4 (2010) 121-124
|
|
| 2011 |
Het uurwerk in de Sint-Jan : Of hoe de tijd veranderdeSinds zondag 30 mei 2010 prijkt er in het Jheronimus Bosch Art Center een tien meter hoge reconstructie van het astronomisch kunstuurwerk dat vanaf 1513 enkele eeuwen in de Sint-Jan heeft gestaan. Bij de voorbereidingen tot het ontwerpen van deze reconstructie stuitte Ed Hoffman op een aantal veranderingen in de tijd.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 1 (2011) 2-6
|
|
| 2011 |
Jheronimus Bosch en de Ars Moriendi : Hoe te sterven in de Late MiddeleeuwenEén fundamentele onzekerheid obsedeerde de middeleeuwer: dat zijn stervensuur totaal onverwacht zou kunnen slaan. Een plotselinge dood - de ‘gá-dood’ - zonder getuigen en rituelen was waarschijnlijk een teken van Gods toorn en dus van een eeuwige verdoemenis. Op allerlei openbare plekken werden grote beeltenissen aangebracht van de reus Christoffel, een noodheilige die er voor zorgde dat men niet zonder biecht zou sterven. Een dagelijkse blik op zijn beeltenis zou daarvoor voldoende zijn.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 2 (2011) 54-57
|
|
| 2012 |
Ed HoffmanJheronimus Bosch : De Kruisdraging
Bossche Bladen 2 (2012) 68
|
|
| 2012 |
Ed HoffmanThe Land of Unlikeness : Een raadselachtig drieluik?
Bossche Bladen 3 (2012) 100-102
|
|
| 2013 |
De plattegrond van de Sint-Jan : Voetstappen door de tijdBij binnenkomst in de Sint-Jan zal een bezoeker uit een andere cultuur zich verbazen. Wat is het geheim achter deze vreemde aaneenrijging van ruimtes? Is er sprake van normale, structurele of symbolische doelmatigheid? Bestudering van de oorsprong van de voetafdruk van het gebouw, de plattegrond, werkt verhelderend.
Ed Hoffman | Bossche Bladen 2 (2013) 45-49
|
|
| 2013 |
Bossche schilders : Theodoor van Thulden (1606-1669)
Ed Hoffman | Bossche Bladen 2 (2013) 66-67
|
|
Kijken naar Bosch
| 1) |
Bosch in zijn Stad
uitgezonden: woensdag 11 november 2015
Kijken naar Bosch is een serie op initiatief van het Jheronimus Bosch Art Center. In 23 afleveringen neemt dr. Ed Hoffman de kijker mee op reis langs alle schilderijen van Jheronimus Bosch. De serie werd opgenomen in het Jheronimus Bosch Art Center en werd mede mogelijk gemaakt door Gemeente 's-Hertogenbosch en de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch.
|
|
| 2) |
De Zeven Hoofdzonden
uitgezonden: zaterdag 14 november 2015
(het Tafelblad met de Zeven Hoofdzonden)
|
|
| 3) |
De Vier Laatste Dingen
uitgezonden: woensdag 18 november 2015
(het Tafelblad met de Zeven Hoofdzonden)
|
|
| 4) |
De Schepping
uitgezonden: zaterdag 21 november 2015
(de buitenzijde van de Tuin der Lusten en de Paradijsvleugels van de Tuin der Lusten en van de Hooiwagen)
|
|
| 5) |
Grazen met de Ogen
uitgezonden: woensdag 25 november 2015
(het drieluik met de Aanbidding der Koningen)
|
|
| 6) |
Twee Stijlen!
uitgezonden: woensdag 2 december 2015
(de kleine Aanbidding der Koningen, de Ecco Homo en de Doornenkroning)
|
|
| 7) |
Criminele Koppen
uitgezonden: woensdag 2 december 2015
(een Kruisdraging)
|
|
| 8) |
Een Lijdensweg
uitgezonden: zaterdag 5 december 2015
(de kleine en de grote Kruisdraging)
|
|
| 9) |
Een Rasverteller
uitgezonden: woensdag 9 december 2015
(de Lijdenscyclus achter de Johannes de Evangelist, de Calvarie en de buitenzijde van het grote Antoniusdrieluik)
|
|
| 10) |
Een Gekruisigde Prinses
uitgezonden: zaterdag 12 december 2015
(de Gekruisigde Martelares)
|
|
| 11) |
Een Reus als Veerboot
uitgezonden: woensdag 16 december 2015
(de Christoffel)
|
|
| 12) |
De Uitgemergelde Jheronimus
uitgezonden: zaterdag 19 december 2015
(de Jheronimus en het Heremietendrieluik)
|
|
| 13) |
Een Heksenketel vol Waanzin
uitgezonden: woensdag 23 december 2015
(het grote Antoniusdrieluik)
|
|
| 14) |
De twee Johannessen
uitgezonden: zaterdag 26 december 2015
(Johannes de Evangelist en Johannes de Doper)
|
|
| 15) |
Twee vreemde Drieluiken
uitgezonden: woensdag 30 december 2015
(het grote drieluik met het Laatste Oordeel, het grote Antoniusdrieluik, het drieluik met de Aanbidding der Koningen, het drieluik met de Hooiwagen en het drieluik met de Tuin der Lusten)
|
|
| 16) |
Zwartgallige Humor
uitgezonden: zaterdag 2 januari 2016
(het drieluik met de Hooiwagen)
|
|
| 17) |
Het raadsel van de Marskramer
uitgezonden: woensdag 6 januari 2016
(de Marskramer, het Narrenschip, de Dood van de Vrek en de Allegorie van de Gulzigheid)
|
|
| 18) |
Drie Randgevallen
uitgezonden: zaterdag 9 januari 2016
(de kleine Antonius, de Goochelaar en de Keisnijding)
|
|
| 19) |
Duivelse Brutaliteit
uitgezonden: woensdag 13 januari 2016
(het grote drieluik mat het Laatste Oordeel)
|
|
| 20) |
Twee Geniale Randgevallen
uitgezonden: zaterdag 16 januari 2016
(een fragment van een Laatste Oordeel en het kleine drieluik met het Laatste Oordeel)
|
|
| 21) |
Na de Zondvloed en het Laatste Oordeel
uitgezonden: woensdag 20 januari 2016
(twee Kleine Vleugels en de Visioenen van het Hiernamaals)
|
|
| 22) |
Een Helse Aarde of een Aardse Hel?
uitgezonden: zaterdag 23 januari 2016
(de nachtvleugel van de Tuin der Lusten)
|
|
| 23) |
De Tuin der Lusten
uitgezonden: woensdag 27 januari 2016
(de tuin der Lusten)
|
|
Literatuur en bronnenpublicaties
Noordbrabants Historisch Jaarboek 13 (1996) 22, 23
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |